Có những biểu hiện của trẻ không giống người lớn nhưng hoàn toàn bình thường với lứa tuổi của chúng

Trẻ con không phải là người lớn thu nhỏ lại, và thực tế là trẻ em có những đặc điểm phát triển, hành vi và biểu hiện sức khỏe hoàn toàn khác biệt so với người lớn. Điều này là một điều mà nhiều bậc phụ huynh chưa hiểu rõ, dẫn đến sự lo lắng quá mức khi trẻ có những triệu chứng mà người lớn không gặp phải. 

Mới đây, thầy thuốc ưu tú – GS.TS Nguyễn Tiến Dũng – Nguyên Trưởng khoa Nhi – Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ: “Trẻ con không phải là người lớn thu nhỏ lại, cho nên có những biểu hiện của trẻ con không giống như người lớn nhưng lại hoàn toàn bình thường với lứa tuổi của chúng. Rất nhiều các mẹ băn khoăn về đứa trẻ, nhưng khi chúng tôi khám thì đứa trẻ lại hoàn toàn bình thường. Đó là bởi vì các bạn không biết một đứa trẻ bình thường là gì. Cho nên các bạn cứ nghĩ đứa trẻ không giống mình cái gì đó tức là nó bị bệnh”.

Trẻ con không phải người lớn thu nhỏ lại.

Trẻ con không phải là người lớn thu nhỏ lại

Ví dụ, trẻ nhỏ có thể ho, sốt nhẹ, chảy nước mũi hoặc khóc nhiều mà không có lý do rõ ràng. Những biểu hiện này đôi khi khiến các bậc phụ huynh nghĩ rằng con mình đang bị bệnh nặng. Tuy nhiên, khi được các bác sĩ thăm khám, nhiều khi các bác sĩ lại kết luận rằng trẻ hoàn toàn bình thường, và những triệu chứng đó chỉ là một phần của quá trình phát triển tự nhiên.

Một trong những điều khiến các bậc phụ huynh lo lắng là việc so sánh các triệu chứng của trẻ với các triệu chứng mà người lớn gặp phải. Chẳng hạn, nếu người lớn bị ho, sốt hoặc cảm lạnh, họ thường nghĩ ngay đến các bệnh lý nghiêm trọng như viêm phổi, cúm hay nhiễm trùng. Tuy nhiên, trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 3 tuổi, có hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện và cơ thể đang trong quá trình học cách tự bảo vệ mình khỏi các tác nhân gây bệnh. Do đó, các triệu chứng như ho hay sổ mũi có thể xuất hiện khá thường xuyên, nhưng chúng không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng. Trái lại, đó có thể chỉ là biểu hiện của quá trình cơ thể trẻ đang làm quen với môi trường xung quanh.

Một ví dụ khác như trẻ ăn ít so với người lớn tưởng tượng: Nhiều phụ huynh lo lắng khi thấy trẻ ăn ít hoặc có vẻ biếng ăn, nhất là khi trẻ chỉ ăn một lượng rất nhỏ so với người lớn hoặc các bạn cùng trang lứa. Tuy nhiên, điều này là hoàn toàn bình thường. Hệ tiêu hóa của trẻ nhỏ chưa hoàn thiện, và nhu cầu ăn uống của chúng cũng khác so với người lớn. Ví dụ, trẻ sơ sinh có thể chỉ bú mẹ một lượng nhỏ mỗi lần, nhưng với nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể trẻ, đó là đủ. Dù có vẻ ít, nhưng trẻ vẫn nhận đủ dưỡng chất để phát triển khỏe mạnh. Thậm chí, trong giai đoạn mọc răng, trẻ có thể bỏ ăn một thời gian ngắn, nhưng đây là phản ứng tự nhiên và không cần phải quá lo lắng.

Hay khi trẻ sơ sinh ngủ hay vặn mình, ọ ẹ: Trẻ sơ sinh thường có những cử động rất đặc biệt khi ngủ, như vặn mình, đạp chân hoặc thỉnh thoảng phát ra tiếng ọ ẹ, rên rỉ. Điều này khiến nhiều bậc phụ huynh lo sợ rằng trẻ có thể đang gặp phải vấn đề về sức khỏe. Tuy nhiên, các hành động này rất phổ biến ở trẻ sơ sinh và là dấu hiệu của sự phát triển bình thường. Trẻ sơ sinh thường ngủ không sâu và hay có những cử động phản xạ khi ngủ. Những tiếng ọ ẹ hoặc cử động nhẹ là một phần của quá trình phát triển thần kinh và cơ bắp của trẻ. Khi hệ thần kinh của trẻ phát triển hoàn thiện, hiện tượng này sẽ giảm dần.

Nhiều bậc phụ huynh còn lo lắng khi thấy con mình phát triển chậm hơn so với các bạn cùng trang lứa. Tuy nhiên, mỗi trẻ em có một tốc độ phát triển khác nhau. Một số trẻ có thể biết lật, ngồi, đi hay nói sớm, trong khi một số trẻ lại phát triển chậm hơn nhưng vẫn hoàn toàn bình thường. Việc so sánh quá mức giữa các trẻ có thể gây áp lực không cần thiết cho phụ huynh và làm tăng mức độ lo lắng.

Thực tế, các bác sĩ thường xuyên phải giải thích với các bậc phụ huynh rằng nhiều triệu chứng của trẻ là bình thường và không cần phải lo lắng. Việc hiểu rõ những biểu hiện bình thường của trẻ và không quá hoảng sợ khi trẻ có triệu chứng nhẹ là điều rất quan trọng.

Trẻ em không phải là người lớn thu nhỏ, và những biểu hiện của trẻ không giống như người lớn nhưng lại hoàn toàn bình thường với lứa tuổi của chúng. Việc hiểu rõ về sự phát triển của trẻ sẽ giúp các bậc phụ huynh giảm bớt lo lắng, đồng thời có thể nhận biết được khi nào trẻ cần được thăm khám y tế và khi nào chỉ cần chăm sóc ở nhà. Sự bình tĩnh và thông thái trong việc đánh giá sức khỏe của trẻ sẽ giúp phụ huynh có một cái nhìn đúng đắn và khoa học hơn, từ đó tạo ra môi trường phát triển tốt nhất cho trẻ.

GS.TS Nguyễn Tiến Dũng là Nguyên Trưởng khoa Nhi – Bệnh viện Bạch Mai – Phó Chủ tịch Hội Hô hấp Nhi Việt Nam – Ủy viên Hội đồng tư vấn Hội Bệnh phổi Nhi thế giới – một chuyên gia nhi khoa nổi tiếng tại Việt Nam. Với hơn 40 năm kinh nghiệm, ông đã đóng góp lớn trong việc chăm sóc sức khỏe trẻ em và là tác giả của nhiều công trình nghiên cứu quan trọng trong lĩnh vực này.