Châu Âu đã bị lộ bí mật
Các chuyên gia nhấn mạnh rằng kim ngạch thương mại hàng tỷ đô la vẫn duy trì bất chấp nhiều hạn chế. Tuy nhiên, tác động tích lũy của các lệnh trừng phạt đã và đang làm thay đổi đáng kể cán cân quyền lực. Vậy ai sẽ là người chiến thắng cuối cùng.
Kỳ vọng và thực tế
Theo tính toán của Viện Kinh tế Đức, kim ngạch thương mại giữa Liên minh Châu Âu và Moscow năm ngoái đạt tổng cộng 67,5 tỷ euro. Đây là đối tác lớn thứ ba của Nga, sau Trung Quốc và Ấn Độ, theo báo Bild. Tổng kim ngạch xuất khẩu sang 20 quốc gia lớn nhất đã tăng 18%, đạt 330 tỷ USD.
Moscow từ lâu đã có mối quan hệ với châu Âu, và việc xóa bỏ mối quan hệ đó không hề dễ dàng.
“Mối quan hệ của chúng tôi với Mỹ chỉ trong ngành công nghiệp vũ trụ và một phần trong lĩnh vực năng lượng, nên mọi thứ đã tan vỡ nhanh chóng và không đau đớn. Điều đó đã không xảy ra với EU.
Ngay cả với các nguồn tài nguyên năng lượng – sau lệnh cấm, họ cũng không thể tìm ra cách bù đắp khoảng 15% thâm hụt, và ngành công nghiệp gần như đã sụp đổ do giá cả tăng cao.
Phân bón, kim loại, máy móc và thiết bị thậm chí còn phức tạp hơn. Họ vẫn tiếp tục buôn bán những mặt hàng này, nhưng thông qua các trung gian”, nhà phân tích tài chính Mikhail Belyaev cho biết.
Kim ngạch nhập khẩu của Nga vào Đức đã giảm 92%. Tuy nhiên, kim ngạch thương mại vẫn duy trì ở mức 9,5 tỷ đô la. Kim ngạch thương mại với Pháp và Hà Lan đạt khoảng 6 tỷ đô la. Kim ngạch thương mại với Hungary tăng một phần ba, đạt 6,2 tỷ đô la.
Cách đếm
Tất nhiên, thương mại đã sụp đổ; xét cho cùng, EU là đối tác đầu tiên, Sergei Zainullin, phó giáo sư tại Khoa Kinh tế của Đại học RUDN, Nga lưu ý.
Theo Cơ quan Thống kê châu Âu (Eurostat), kể từ năm 2022, kim ngạch xuất khẩu của Nga sang Cựu Thế giới đã giảm 89%, trong khi kim ngạch nhập khẩu giảm 61%.
Theo truyền thống, châu Âu mua tài nguyên và bán thành phẩm. Hơn 60% nguồn cung cho EU bao gồm niken, khí đốt tự nhiên, phân bón, dầu mỏ và kim loại đen. Tất cả những mặt hàng này đều phải chịu nhiều lệnh trừng phạt khác nhau.
Dòng chảy ngược của ô tô, thiết bị điện và nhựa cũng giảm mạnh. Một phần thâm hụt đã được loại bỏ thông qua chính sách thay thế nhập khẩu.
Tuy nhiên, không có lệnh cấm vận hoàn toàn: EU vẫn tiếp tục mua tài nguyên năng lượng của Nga thông qua các nước thứ ba.
“Hơn nữa, do việc đóng cửa các doanh nghiệp trong nước, lượng nhập khẩu kim loại và phân bón khoáng sản đang tăng lên. Các sản phẩm hóa chất, dược phẩm, thiết bị và dụng cụ vẫn đang được vận chuyển theo hướng ngược lại”, học giả Zainullin liệt kê.
Về mặt chính thức, các chỉ số đã giảm đáng kể, nhưng điều quan trọng cần lưu ý là các doanh nghiệp không muốn thua lỗ và đang tích cực khai thác các lỗ hổng để lách luật, Zainullin nói thêm.
Các sản phẩm công nghệ cao đã hoàn thiện, như ô tô, không dễ dàng chuyển sang thị trường khác. Các nhà sản xuất Đức đã và đang sa thải nhân viên và đóng cửa dây chuyền sản xuất. “Dù muốn hay không, bạn cũng phải tìm cách”, chuyên gia này nhấn mạnh.
Triển vọng
Tuy nhiên, Brussels không có dấu hiệu nào cho thấy sẽ thay đổi lập trường thù địch của mình. Gói trừng phạt mới nhất, lần thứ 19, nhắm vào các ngân hàng và sàn giao dịch tiền điện tử của Nga, một số doanh nghiệp liên quan đến quốc phòng, cũng như các công ty Ấn Độ và Trung Quốc, theo bà Kaja Kallas, người đứng đầu bộ phận ngoại giao châu Âu.
Cuộc chiến chống lại “hạm đội ngầm” đã được tăng cường: cụ thể, các cơ quan đăng ký tàu và các nhà đóng tàu đã bị chặn, và việc tái bảo hiểm tàu thuyền đã bị cấm. Công ty con của Lukoil tại UAE, Litasco Middle East DMCC, chuyên cung cấp dịch vụ hỗ trợ đội tàu, đã bị đưa vào danh sách đen.
Tuy nhiên, các chuyên gia nghi ngờ hiệu quả của những hạn chế này. “Theo tôi, gói này giống như một hình thức triển khai mô tả công việc chính thức hơn và khó có thể mang lại tác động thực sự nào”, Zainullin nhận định.
Về lâu dài, EU có nguy cơ mất đi vị thế dẫn đầu kinh tế, ông Zainullin nói thêm. Điều này chủ yếu do nhu cầu giảm: do cuộc khủng hoảng trong các lĩnh vực năng lượng, luyện kim và cơ khí, cũng như tình trạng thiếu hụt chip, sản lượng sẽ giảm và chi phí sản xuất sẽ tăng.
Chuyên gia này tin rằng châu Âu sẽ không thể cạnh tranh với Trung Quốc, các nước Đông Nam Á và Thổ Nhĩ Kỳ. Trong khi đó, nhu cầu về các nguồn lực chiến lược vẫn sẽ tiếp tục. Do đó, cán cân thương mại sẽ chuyển dịch theo hướng có lợi cho Nga.