Chạy lũ bên dòng Kiến Giang

Khu dân cư thôn Đông, xã Hiền Ninh, huyện Quảng Ninh có hàng trăm hộ dân sinh sống, cách sông Kiến Giang hơn 100 m. Ngày 27/10, khi bão Trà Mi đổ bộ Đà Nẵng và Thừa Thiên Huế thì tại Quảng Bình mưa nặng hạt từ sáng đến chiều. Nước sông ngày thường trong xanh, nay chuyển sang màu vàng đục ngầu, xấp xỉ mép đường, cuốn theo nhiều rác về xuôi. Người dân nháo nhác hỏi nhau “liệu có lụt không”.

Cùng lúc chính quyền phát loa yêu cầu người dân chủ động di dời tài sản, vật dụng lên chỗ cao, lúc nước dâng thì phải sang nhà hàng xóm cao tầng hoặc nhà văn hóa thôn đề phòng nguy hiểm. Tuy nhiên, gần tối 27/10, sau khi bão tan, trời tạnh mưa, một số người chủ quan chưa chuyển tài sản, định nán lại nhà ngủ qua đêm. Đến 0h ngày 28/10, trời mưa to trở lại, hai tiếng sau nước sông bắt đầu tràn ào ào vào khu dân cư, ông Lê Đức Hợp, 56 tuổi, trưởng thôn Đông cho biết.

Chính quyền phát loa liên tục, yêu cầu tất cả những ai đang sống trong nhà thấp phải sang nhà cao khẩn cấp. Mực nước lúc 2h là 30-40 cm, mọi người có phần hốt hoảng, không kịp di dời tài sản cần thiết. Tiếng nói, bàn tán xôn xao trong đêm mưa. Nhà ở khu vực này xen kẽ cấp 4 và cao 2-3 tầng, vì thế người dân di tản tại chỗ, hộ nhà thấp sang nhà cao. Trẻ em, người già di chuyển trước.

Là trưởng thôn, ông Hợp phải lo đi vận động chống lũ từ chiều đến khuya, bởi vậy khi lũ ập tới ông chỉ kịp về đưa vợ đang đau ốm lên gác hai tránh trú. Tivi, tủ lạnh, bếp gas, máy giặt, thùng phuy đựng lúa, lạc… ở dưới tầng một không kịp chuyển lên cao, bị nước nhấn chìm. Cảnh tương tự lũ lịch sử năm 2020.

“Mọi người chạy lũ trong một tiếng, đến sáng hôm sau thì nước đã ngập cả thôn, sâu 1,6 m. So với đỉnh lũ năm 2020 thì còn 40 cm nữa”, ông Hợp nói. Sau 4 năm mới phải chạy lũ, cả đêm qua ông không thể chợp mắt, thỉnh thoảng nhìn ra sông Kiến Giang. Bằng kinh nghiệm thấy nước tăng nhẹ, ông dự đoán nếu hôm nay trời vẫn mưa to thì có nguy cơ nhà sẽ bị ngập hơn 2 m.

Cùng thời điểm đó, thôn Đồng Tư nằm ở ngã ba sông Kiến Giang và Long Đại, nước tràn vào lúc 2h ngày 27/10 khiến hàng trăm hộ bị cô lập. Ông Phạm Văn Phương cho biết do mất điện nên mọi người hô lớn, rọi đèn pin tứ phía để thấy đường đi tránh trú. Tuy nhiên, nhiều người vì lo lắng nên sẩy chân vào những vũng sâu hoặc mương nhỏ, may mắn không bị thương.

4h ngày 28/10, nước đã dâng gần một mét, không thể lội bộ, ông Phương cùng một số hàng xóm dùng thuyền gỗ tới nhà các cụ già đang sống trên gác tại ngõ nhỏ, chở tới nhà văn hóa thôn. “Chúng tôi được quán triệt từ chính quyền, xảy ra lũ là mẹ đến nhà con, hàng xóm tới nhà nhau”, ông Phương nói.

Cả đêm hôm qua, các gia đình ở thôn Đồng Tư thức trắng theo dõi diến biến mưa lũ. Ba người con của ông Phương đang làm ăn xa ở miền Nam gọi điện thoại cho bố không được nên nháo nhào gọi cho người thân hỏi han. Đến sáng, khi kết nối được, đầu dây bên kia là tiếng khóc của con gái, ông Phương động viên “không sao”. Điện thoại của ông luôn nhận được tin nhắn hỏi thăm từ họ hàng, ông không thể trả lời bởi lo máy hết pin, sợ không thể liên lạc trong lũ.

Ông Phương chia sẻ lo nhất là giải quyết hậu lũ, bởi vùng này bên sông nên nước rút rất chậm, 2-3 ngày mới hết. Dù một số đồ điện tử cháy, xe máy bị ngập nguy cơ hỏng, song ông Phương bảo người là quan trọng nhất, tài sản có thể làm ra, nên chấp nhận với thực tại để chống chọi với lũ.

Theo ông Trần Văn Lai, Chủ tịch xã Hiền Ninh, đến sáng 29/10, trời mưa nhỏ, nước rút khoảng 10-15 cm, tuy nhiên mây đen đang xuất hiện, khả năng mưa lớn trở lại. Nguy cơ tái hiện lũ lịch sử 2020 vẫn hiển hiện. Các lực lượng đang nỗ lực di chuyển người dân từ vùng thấp lên vùng cao bằng nhiều phương tiện.

Ảnh hưởng bão Trà Mi và không khí lạnh, tỉnh Quảng Bình ghi nhận một người chết do lũ cuốn khi tham gia cứu hộ tại hạ lưu đập Thanh Sơn chiều 27/10. Hai người đang mất tích do lật thuyền ở huyện Lệ Thủy và huyện Quảng Ninh.

Toàn tỉnh có hơn 28.340 hộ dân bị ngập, tập trung tại huyện Quảng Ninh, Lệ Thủy, TP Đồng Hới. 58 thôn, bản bị nước lũ chia cắt. Các tuyến đường qua tỉnh bị ngập ở 84 điểm, trong đó quốc lộ 1 có 5 điểm ngập, sâu nhất 60 cm. Đường Hồ Chí Minh qua xã Trường Thủy, Lệ Thủy ngập dài 800 m, sâu nhất 80 cm.

Đây là trận lũ lớn thứ hai trong 4 năm qua ở Quảng Bình, sau trận lũ tháng 10/2020.

Đức Hùng – Võ Thạnh