Bỏ thanh tra doanh nghiệp bảo hiểm, Bộ Tài chính quản lý thế nào?

Hồ sơ dự án luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Kinh doanh bảo hiểm vừa được Bộ Tài chính công bố.

Một trong những sửa đổi đáng chú ý tại dự luật là bỏ chức năng thanh tra của Bộ Tài chính. Thay vào đó, bộ này chỉ tiến hành kiểm tra chuyên ngành với các doanh nghiệp bảo hiểm.

Ở nội dung cơ chế phối hợp trong quản lý nhà nước về hoạt động kinh doanh bảo hiểm, dự luật nêu rõ: Bộ Tài chính phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước về bảo hiểm nước ngoài trong việc quản lý, giám sát, kiểm tra chuyên ngành đối với chi nhánh nước ngoài tại Việt Nam theo quy định của Chính phủ.

Bộ Tài chính thiết lập cơ chế chia sẻ thông tin quản lý, giám sát với Ngân hàng Nhà nước, các bộ, ngành khác và tổ chức xã hội – nghề nghiệp trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm; phối hợp với các bộ, ngành có liên quan để triển khai liên kết, hợp tác giữa hoạt động kinh doanh bảo hiểm và bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế do Nhà nước thực hiện.

Cơ quan đăng ký kinh doanh không được chấp thuận trong tên doanh nghiệp có sử dụng cụm từ hoặc thuật ngữ “bảo hiểm”, “tái bảo hiểm” hoặc các cụm từ, thuật ngữ khác nếu việc sử dụng cụm từ, thuật ngữ này có thể gây nhầm lẫn đó là doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, chi nhánh nước ngoài tại Việt Nam.

Cơ quan đăng ký kinh doanh không được chấp thuận trong tên doanh nghiệp có sử dụng cụm từ hoặc thuật ngữ “môi giới bảo hiểm”, “môi giới tái bảo hiểm” hoặc các cụm từ, thuật ngữ khác nếu việc sử dụng cụm từ, thuật ngữ này có thể gây nhầm lẫn đó là doanh nghiệp môi giới bảo hiểm.

Bộ Tài chính lý giải, theo nhiều căn cứ pháp lý như luật Thanh tra số 84/2025/QH15, Nghị quyết số 190/2025/QH15, Nghị định số 109/2025/NĐ-CP, Quyết định số 1892/QĐ-BTC, Bộ Tài chính và Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm không còn chức năng thanh tra đối với lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm.

Có thể thuê tổ chức kiểm toán độc lập để kiểm tra chuyên ngành

Trong quá trình kiểm tra chuyên ngành, xử lý vi phạm hành chính về hoạt động kinh doanh bảo hiểm, ngoài các nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật về kiểm tra chuyên ngành, pháp luật về xử lý vi phạm hành chính và quy định khác của pháp luật có liên quan, Bộ Tài chính còn có các nhiệm vụ, quyền hạn sau đây:

Yêu cầu các cổ đông, thành viên góp vốn, người quản lý, người kiểm soát, nhân viên của doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, chi nhánh nước ngoài tại Việt Nam, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm giải thích và cung cấp thông tin, tài liệu, dữ liệu có liên quan đến nội dung kiểm tra chuyên ngành.

Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thông tin, tài liệu, dữ liệu có liên quan đến nội dung kiểm tra chuyên ngành hoạt động kinh doanh bảo hiểm cung cấp thông tin, tài liệu, dữ liệu đó hoặc yêu cầu tổ chức, cá nhân giải trình, đến làm việc liên quan đến nội dung kiểm tra chuyên ngành.

Yêu cầu tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cung cấp thông tin liên quan đến tài khoản của doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, chi nhánh nước ngoài tại Việt Nam, đại lý bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm, tổ chức cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm, công ty quản lý quỹ của doanh nghiệp bảo hiểm, văn phòng đại diện nước ngoài tại Việt Nam và các tổ chức, cá nhân có dấu hiệu thực hiện các hành vi bị nghiêm cấm quy định tại luật này, hoặc vi phạm các quy định về tỷ lệ an toàn vốn, hoạt động đầu tư của doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, chi nhánh nước ngoài tại Việt Nam, an toàn tài chính, khả năng thanh toán quy định luật này. 

Khi xét thấy cần thiết, để thực hiện kiểm tra chuyên ngành kinh doanh bảo hiểm, cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động kinh doanh bảo hiểm có quyền thuê tổ chức kiểm toán độc lập, công ty tư vấn hoặc chuyên gia đánh giá, có ý kiến về chuyên môn đối với một số nội dung có dấu hiệu ảnh hưởng tới sự an toàn, lành mạnh của đối tượng kiểm tra chuyên ngành, bao gồm: dự phòng nghiệp vụ; khả năng thanh toán; tái bảo hiểm; đầu tư; tách nguồn vốn chủ sở hữu và nguồn phí bảo hiểm, phân chia thặng dư; quy tắc, điều khoản, biểu phí bảo hiểm.

Dự kiến, dự luật sẽ được trình Quốc hội cho ý kiến, thông qua tại kỳ họp thứ 10 (tháng 10.2025).