Theo quy định của luật Quản lý thuế, các cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh thuộc đối tượng phải đăng ký, kê khai, nộp thuế theo phương pháp “tự kê khai, tự nộp”.
Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết, thời gian qua, nhiều trường hợp là cá nhân kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh trên nền tảng số tự giác đăng ký thuế, kê khai, nộp thuế.
Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và các nền tảng mạng xã hội là môi trường thuận lợi cho các hình thái kinh doanh thương mại điện tử phát triển nhanh, rất khó kiểm soát bởi tính chất ẩn danh rất đặc trưng của loại hình kinh doanh qua mạng xã hội.
Để tăng cường công tác quản lý thuế theo hướng công khai, minh bạch, ngành thuế rất cần sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực thương mại điện tử
Tình trạng cá nhân, tổ chức kinh doanh thương mại điện tử trên các nền tảng mạng xã hội nhưng không khai báo, giấu bớt doanh thu… đang diễn ra, ngày càng có nhiều diễn biến phức tạp. Hiện nay tồn tại tình trạng người bán hàng trên nền thương mại điện tử dùng nhiều phương cách để trốn thuế.
Điển hình như một số người bán hàng trên mạng xã hội thường chốt đơn qua điện thoại hoặc sau khi livestream, quảng cáo trên nền tảng mạng xã hội. Họ hướng dẫn khách khi chuyển khoản thanh toán hàng không ghi nội dung liên quan đến hàng hóa mà ghi nội dung khác như “cho vay”, “trả nợ”, “quà tặng”…; còn người bán hàng trực tiếp thì yêu cầu khách hàng trả bằng tiền mặt thay vì chuyển khoản.
Ngoài trường hợp điển hình trên, người kinh doanh trên nền tảng mạng xã hội còn khá nhiều phương cách để trốn tránh nghĩa vụ thuế. Điều này đòi hỏi cơ quan thuế phải nắm rõ đặc điểm từng loại hình thương mại điện tử và doanh thu chủ yếu đến từ bán hàng hóa, dịch vụ; hưởng hoa hồng trên các dịch vụ; doanh thu từ việc quảng cáo, cung cấp các dịch vụ… khi đó mới có căn cứ tính thuế.
Chấn chỉnh việc lưu giữ thông tin tại các sàn thương mại điện tử
Tổng cục Thuế cho biết, cơ quan thuế đang tích cực phối hợp với các sàn giao dịch thương mại điện tử và các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan triển khai để làm sạch cơ sở dữ liệu lớn về người nộp thuế kinh doanh thương mại điện tử.
Đó là tăng cường công tác nắm bắt thông tin người bán hàng thông qua các sàn giao dịch thương mại điện tử cung cấp, từ đó quản lý chặt chẽ việc thực hiện nghĩa vụ cung cấp thông tin cho cơ quan thuế và cơ quan quản lý nhà nước khác thường xuyên, liên tục.
“Việc lưu giữ thông tin trên cơ sở dữ liệu lớn (BigData) thông qua công tác phối hợp và cung cấp thông tin xác thực và đầy đủ từ phía các sàn giao dịch thương mại điện tử cung cấp góp phần quan trọng trong việc hạn chế tối đa các tổ chức, cá nhân kinh doanh qua sàn giao dịch thương mại điện tử trốn thuế.
Việc các sàn giao dịch thương mại điện tử đều phải có trách nhiệm lưu giữ thông tin của các cá nhân kinh doanh trên sàn sẽ tránh được việc liên đới chịu trách nhiệm”, Tổng cục Thuế nhấn mạnh.
Ngoài việc phải phối hợp với cơ quan thuế trong quản lý thu thuế, theo Tổng cục Thuế, các sàn giao dịch thương mại điện tử còn phải có trách nhiệm trong quản lý tiêu dùng, tránh hàng giả, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Vì vậy, trách nhiệm của sàn rất lớn trong việc cung cấp thông tin, lưu giữ thông tin cho cơ quan thuế và cơ quan quản lý nhà nước khác.
Trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ phối hợp Bộ Công thương để có những giải pháp yêu cầu các sàn giao dịch thương mại điện tử chấn chỉnh ngay việc lưu giữ thông tin để có thông tin xác thực cung cấp cho cơ quan quản lý nhà nước.
Hiện, Tổng cục Thuế đã và đang nỗ lực triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý thuế đối với hoạt động thương mại điện tử.
Điển hình như đề xuất giải pháp sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật theo hướng tăng cường trách nhiệm của tổ chức là chủ sở hữu sàn giao dịch thương mại điện tử, yêu cầu sàn giao dịch thương mại điện tử có chức năng đặt hàng trực tuyến có trách nhiệm khấu trừ khai thuế thay, nộp thuế thay cho các cá nhân kinh doanh trên sàn giao dịch thương mại điện tử đảm bảo tính khả thi, hiệu quả và phù hợp với thông lệ quốc tế.
Cạnh đó, thực hiện rà soát, thống kê toàn bộ các tổ chức, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử trên địa bàn quản lý. Trên cơ sở đó, thực hiện nguyên tắc quản lý rủi ro trong quản lý thuế để thực hiện kiểm tra hồ sơ tại trụ sở cơ quan thuế theo quy định, trường hợp phát hiện rủi ro thì thực hiện thanh tra, kiểm tra tại trụ sở nhà đầu tư theo quy định.
Ngoài ra, trên cơ sở căn cứ yêu cầu quản lý thuế đối với các tổ chức, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử, cơ quan thuế sẽ đề xuất kế hoạch thanh tra, kiểm tra theo chuyên đề. Theo đó, chuyên đề thanh tra, kiểm tra thuế sẽ tiếp tục tập trung vào đối tượng là các công ty là chủ sở hữu sàn giao dịch thương mại điện tử, các công ty là trung gian vận chuyển, trung gian thanh toán…
Qua công tác thanh tra, kiểm tra thuế sẽ tiếp tục thu thập thông tin dữ liệu của các tổ chức, cá nhân phát sinh thu nhập thông qua các nền tảng của các công ty này, qua đó tiếp tục thực hiện rà soát, thực hiện công tác quản lý thuế theo quy định…