Chuyên gia cảnh báo về tình trạng ‘không mong muốn’, các doanh nghiệp bên ngoài không thể cạnh tranh

Khoản đầu tư lớn này được thúc đẩy từ những nỗ lực của Bắc Kinh với mục tiêu tự cung tự cấp trong ngành chip. Quốc gia này kỳ vọng sẽ tránh được những rủi ro tiếp theo từ các động thái hạn chế của phương Tây, có khả năng cản trở việc Trung Quốc tiếp cận các công nghệ quan trọng.

Theo dữ liệu từ SEMI, hiệp hội ngành bán dẫn toàn cầu, trong nửa đầu năm 2024, Trung Quốc đã chi tới 24,73 tỷ USD để mua thiết bị sản xuất chip. Con số này lớn hơn tổng chi tiêu 23,68 tỷ USD của Hàn Quốc, Nhật Bản Bắc Mỹ và Đài Loan (Trung Quốc) trong cùng kỳ.

Việc Trung Quốc mạnh tay mua thiết bị chip đã được tăng tốc kể từ khi Mỹ ban hành các lệnh hạn chế xuất khẩu vào tháng 10/2022. Theo SEMI, chi tiêu hàng năm của Trung Quốc cho lĩnh vực này đã tăng vọt từ 28 tỷ USD trong năm 2022 lên 36,6 tỷ USD trong năm 2023 và dự kiến sẽ vượt 35 tỷ USD trong năm nay.

Clark Tseng, giám đốc cấp cao của SEMI, nhận định xu hướng này có khả năng kéo dài sang nửa cuối năm nhưng sẽ chậm lại vào năm tới để “tiêu thụ hết công suất”.

Ông nói thêm, việc đầu tư mạnh như vậy sẽ dẫn đến tình trạng “dư thừa công suất trong tương lai”, tạo áp lực giá cho các đối tác của ngành này bên ngoài Trung Quốc.

Trung Quốc có nhiều kinh nghiệm hơn trong việc sản xuất chip thế hệ cũ, được tạo thành trên các node có kích thước ít nhất là 20 nanomet. Những con chip này được sử dụng phổ biến trong các thiết bị điện tử tiêu dùng, ô tô và đồ gia dụng.

Theo Alex Capri, giảng viên cấp cao tại Đại học Quốc gia Singapore và là nghiên cứu sinh tại Hinrich Foundation, có thể Trung Quốc sẽ sản xuất chip cũ.

Trong bối cảnh đó, thế giới có thể sẽ sớm đối mặt với tình trạng dư thừa công suất đối với dòng chip cũ, như đã diễn ra trong các ngành khác như xe điện và tấm pin mặt trời. Do đó, các doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn khi cạnh tranh với Trung Quốc, khi thị trường “tràn ngập” những sản phẩm giá rẻ hơn.

Tuy nhiên, Capri cho biết, “Trung Quốc vẫn còn một chặng đường dài phía trước” đối với lĩnh vực chip hiện đại và hiệu năng lớn hơn. Chip hiện đại có bóng bán dẫn nhỏ hơn, cho phép chứa nhiều bóng bán dẫn hơn bên trong một chất bán dẫn duy nhất, theo đó tạo khả năng xử lý mạnh hơn.

Capri lưu ý rằng, các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ đã ngăn cản Trung Quốc tiếp xúc các công nghệ sản xuất hiện đại hơn, được gọi là công nghệ quang khắc cực tím (EUV). Các lệnh hạn chế đã tạo ra nút thắt có thể cản trở những nỗ lực của Trung Quốc trong việc tiến tới sản xuất chip tiên tiến hơn.

Tuy nhiên, Capri lưu ý một trường hợp ngoại lệ về điện thoại Mate 60 Pro của Huawei, được ra mắt vào năm ngoái với chip 7 nanomet. Dù SMIC đã có bước đột phá khi sản xuất chip 7 nm mà không cần máy EUV, nhưng ông cho biết quá trình này kém hiệu quả, tốn kém hơn nhiều so với việc sử dụng thiết bị hiện đại.

Capri cho biết các doanh nghiệp Trung Quốc có thể đang tích trữ thiết bị sản xuất chip nhằm phòng bị trước những rủi ro tiềm ẩn về việc Washington có thể tiếp tục áp đặt lệnh hạn chế xuất khẩu trước cuộc bầu cử tổng thống.

Dẫu vậy, các biện pháp hạn chế xuất khẩu cũng không thể ngăn cản Trung Quốc trở thành nguồn doanh thu lớn nhất với nhiều nhà sản xuất thiết bị bán dẫn lớn nhất thế giới.

Năm ngoái, Hà Lan và Nhật Bản đã áp đặt lệnh hạn chế với xuất khẩu thiết bị bán dẫn hiện đại sang Trung Quốc, tương tự như Mỹ. Trong khi đó, hãng chip ASML chứng kiến doanh thu từ Trung Quốc tăng gấp đôi, từ 17% trong quý IV năm 2022 lên 49% trong quý II năm nay.

Cả Tokyo Electron và Screen Holdings đều ghi nhận hơn 40% tổng doanh thu từ Trung Quốc trong quý II và kỳ vọng con số này tiếp tục tăng.

Tham khảo CNBC