Diễn đàn KTS: 50 năm Kiến trúc TP Hồ Chí Minh – Nhìn lại, cảm nhận và ước mong

Chuyên đề: 50 năm kiến trúc TP HCM là dịp kết nối giữa các KTS, các nhà Văn hóa, chuyên gia trong và ngoài nước về hành trình 50 năm phát triển của kiến trúc TP HCM (1975–2025). Sau nửa thế kỷ chuyển mình mạnh mẽ từ một đô thị hậu chiến sang trung tâm kinh tế – văn hóa năng động của khu vực và cả nước, kiến trúc TP HCM đã và đang phản ánh sâu sắc những chuyển biến về xã hội, công nghệ và đời sống.

Với Diễn đàn 50 năm Kiến trúc TP HCM: Nhìn lại, cảm nhận và ước mong khách mời tùy theo lĩnh vực công tác và nghiên cứu của mình đã trao đổi cởi mở với TCKT quanh các chủ điểm chính: Đó là những dấu mốc phát triển, những điểm nhấn kiến trúc và đô thị TP HCM trên chặng đường 50 năm qua. Bên cạnh đó, các khách mời cũng quan tâm đến những vấn đề TP HCM cần chú trọng hơn nữa để đảm bảo vừa phát triển đô thị bền vững, vừa bảo tồn và phát huy những giá trị bản sắc vốn có.

TS Khảo cổ Nguyễn Thị Hậu: “Phát triển đô thị bền vững không thể tách rời việc bảo tồn di sản đô thị…”

TCKT: Thưa TS Nguyễn Thị Hậu, dưới góc nhìn của một người đã nửa thế kỷ gắn bó với TP HCM, Chị có những ấn tượng, cảm nhận gì về kiến trúc của vùng đất này, nơi được chị ví von như “người thương” trong tùy bút “Sài Gòn bao giờ cũng thế” của Chị.

Cho đến trước những năm 2000, ấn tượng của tôi về kiến trúc TP HCM không khác so với những gì tôi nhìn thấy và cảm nhận từ khi tôi trở về TP này (từ giữa năm 1975). Có thể hơi có sự “thiên vị” vì đây là thành phố quê hương tôi, nhưng tôi luôn nhận thấy sự hòa hợp giữa những công trình hiện đại ở trung tâm TP với những khu vực cư trú của nhiều tầng lớp dân cư xung quanh: Đó là những công sở là công trình kiến trúc nghệ thuật kiểu Pháp cổ xưa, các công trình dân dụng mang dáng dấp kiến trúc của xứ sở nhiệt đới, những dãy phố kiểu nhà Á Đông, chung cư “tập thể” từ cao cấp ở quận 1 đến bình dân ở quận 3, quận 10…

Những công trình tôn giáo, tín ngưỡng của nhiều cộng đồng đều có nét giống nhau ở lối trang trí có phần rực rỡ nhưng không lòe loẹt, tạo nên sắc thái khác biệt về mỹ thuật… Cùng với đó là sự đồng điệu của cảnh quan kiến trúc và cảnh quan tự nhiên, nhất là trong các hẻm nhỏ và các quận vùng ven còn lưu lại dấu tích những “làng cổ” đang được đô thị hóa… Bên cạnh đó, “sự bùng nổ” những khu nhà ven kênh rạch trong thời kỳ chiến tranh đã làm cho diện mạo thành phố trở nên nhếch nhác, dù đó là một trong những đặc trưng cho lối cư trú của cư dân vùng sông nước.

Thời đó, TP HCM còn rất nhiều cây xanh. Có lẽ không khác lắm với mô tả của P. Doumer trong cuốn hồi ký của ông về Xứ Đông Dương: “Sài Gòn nhìn từ trên cao là một khu rừng xanh xinh đẹp”… Tất cả điều đó tạo nên một đô thị hiện đại, sôi động, thậm chí có phần bề bộn của thời kỳ đang thay đổi, nhưng không xa lạ, không làm người ta ngại ngần hay xa cách vì có nhiều cảnh quan và không gian công cộng thân thiện… Cùng với sự cởi mở của dân cư, kiến trúc TP HCM hồi cuối thế kỷ 20 cũng mang lại cho tôi cảm giác đó.

Từ đầu thế kỷ 21, quá trình hiện đại hóa – đô thị hóa rất nóng ở thành phố đã phần nào làm tổn hại đến tính chất thân thiện, vẻ “sang trọng” của cảnh quan đô thị. Nhiều công trình cao tầng hiện đại nhưng nhìn nhận khắt khe vẫn đem đến cảm nhận về sự lấn lướt tự nhiên, gây bức bối không gian, nhất là ở khu vực lõi trung tâm thành phố, mặc dù vẫn có quan niệm cho rằng đó là biểu tượng của sự “hiện đại”. Diện mạo, phong cách kiến trúc của nhiều khu vực trong thành phố chưa định hình nên không gây ấn tượng về cái đẹp của sự hài hòa chung giữa kiến trúc và cảnh quan, giữa công trình cổ và công trình mới.

TCKT: Trong bối cảnh phát triển đô thị hiện nay đòi hỏi yếu tố bền vững song hành với giữ gìn và phát triển bản sắc văn hóa địa phương, Chị có những mong ước gì cho không gian kiến trúc- đô thị TP HCM, dưới góc độ chuyên môn Khảo cổ học và Bảo tồn Di sản.

Phát triển đô thị bền vững không thể không coi trọng bảo tồn di sản đô thị, bản sắc văn hóa của cộng đồng. Theo tôi, Sài Gòn – TP HCM có bốn đặc trưng lịch sử – văn hóa, đó là:

• Đô thị sông nước và hướng biển;
• Đô thị trung tâm kinh tế, dịch vụ;
• Đô thị đa dạng văn hóa, đa dạng tộc người;
• Đô thị quy hoạch hiện đại ngay từ khi khởi lập.

Hệ thống di sản văn hóa của thành phố nói chung, di sản kiến trúc đô thị nói riêng đã thể hiện những đặc trưng này. Các loại hình di sản đô thị với nhiều niên đại khác nhau cần được bảo tồn theo hướng thích nghi với bối cảnh xã hội mới, đồng thời kiến tạo không gian và diện mạo thành phố mới trên cơ sở đặc trưng lịch sử – văn hóa, đồng thời từ những phong cách kiến trúc độc đáo của thành phố và Nam Bộ.

TS.KTS Phạm Phú Cường – Trưởng Khoa Kiến trúc – Trường ĐH Kiến trúc TP HCM: “Tôi ấn tượng với hình ảnh đường chân trời mới của TP”

TCKT: Thưa TS.KTS Phạm Phú Cường, Ông có thể cho TCKT biết đôi dòng cảm nhận khi nhìn lại chặng đường 50 năm kiến trúc – đô thị của TP HCM (1975- 2025). Những đặc thù nào, công trình gì ở TP HCM hiện nay đáng chú ý, mang dấu ấn nổi bật, mang bản sắc riêng biệt?

Ấn tượng đầu tiên về kiến trúc – đô thị của TP HCM 50 năm qua phải kể đến là sự phát triển các đô thị mới, song hành với phát triển giao thông, hạ tầng và kinh tế xã hội.

Ấn tượng thứ hai là quá trình chỉnh trang kênh rạch và đi cùng với thay đổi, làm mới hệ thống cầu, kè ven sông, đồng thời xác định trục cảnh quan sông rạch là quỹ không gian phát triển đô thị đáng giá.

Thứ ba là các công trình cao tầng đã tạo nên những cột mốc rõ nét, thông qua ứng dụng khoa học công nghệ vào thiết kế- xây dựng – vận hành. Có thể mỗi người sẽ nhìn nhận khác nhau, nhưng với tôi thì hình ảnh đường chân trời mới của thành phố qua các cao ốc khá đa dạng soi bóng bên sông Sài Gòn là điều mà 50 năm trước chưa hề có. Và qua đó cũng có thể thấy sự đa dạng của TP HCM khi phát triển nhiều thể loại công trình nhưng không chạy theo hình thức đơn thuần. Điều này thể hiện cá tính năng động của chính con người thành phố, không sa vào các phô trương bên ngoài, mà đề cao tính tiện dụng, hiệu quả.
Tuy nhiên, vẫn còn đó một số điểm chưa ưng ý có thể kể đến là vấn đề phong cách kiến trúc hiện đại cũ thì đã qua, nhưng hiện đại mới thì chưa rõ nét. Tất nhiên quá trình phát triển trên thế giới cũng vậy chứ không riêng gì ta. Kiến trúc mới của thành phố hiện nay khá đa dạng nhưng tính nhiệt đới thì lại không rõ như là thời kỳ trước đây.

Mặt khác, việc phát triển các khu đô thị mới khá nổi bật, nhưng chất lượng cải tạo các không gian môi trường đô thị cũ vẫn chưa tốt, chưa rõ nét. Và một thể loại công trình hiện nay dường như chưa được quan tâm phát triển, đó là các thiết chế văn hóa – thể thao. Các hạng mục dạng này vừa xuống cấp ở các công trình cũ, vừa chưa xuất hiện các công trình mới xứng tầm với quy mô và nhu cầu của thành phố.

TCKT: Trong bối cảnh phát triển đô thị hiện nay đòi hỏi yếu tố phát triển bền vững song hành với giữ gìn bản sắc văn hóa địa phương, Ông có những mong ước gì cho chiến lược phát triển không gian đô thị cũng như công trình kiến trúc TP HCM, nhất là dưới góc độ Bảo tồn Di sản và kiến tạo nên Di sản Mới?

Đầu tiên phải nhận dạng được các di sản, để từ đó có được chiến lược đúng đắn. Có thể khẳng định SG- TP HCM là nơi có hệ thống di sản rất đa dạng. Từ di sản truyền thống, dân gian như hệ thống đình, chùa và các cấu trúc truyền thống như chợ, nhà cổ. Tiếp theo là các công trình di sản xuất hiện khi văn minh Tây phương du nhập, nôm na là kiến trúc Pháp, di sản kiến trúc Đông Dương Và thứ ba là di sản hiện đại, vẫn đang tiếp nối đến tận bây giờ. Trong dòng chảy đó, có một giai đoạn từ khoảng 1954 kéo dài đến trước thời kỳ đổi mới dù chưa đủ thời gian dài nhưng đã kịp để lại những công trình mang dấu ấn rõ nét về xử lý cấu trúc phù hợp môi trường khí hậu nhiệt đới, đồng thời hình thức có sự cài cắm, chuyển tải nhiều thông điệp văn hóa dân tộc qua lăng kính kiến trúc hiện đại.

Trên nền tảng hệ thống di sản đó, việc bảo tồn cần xác định là rất cấp thiết, nhất là trong bối cảnh TP HCM đang mở rộng không gian, vừa kết hợp với các vùng địa phương lân cận mới, hình thành nên một đại đô thị, siêu đô thị thì chắc chắn là công tác bảo tồn di sản sẽ vừa phong phú vừa khá phức tạp.

Việc bảo tồn và phát huy di sản trong bối cảnh đó cần phải xác định trên cơ sở bảo tồn động. Đây là cách để di sản thích ứng, để hồi phục di sản, chứ không phải bảo tàng hóa, đóng băng di sản. Bảo tồn động giúp giảm thiểu việc di sản lệ thuộc vào một hình hài cũ. Đây là cách bảo tồn khác với bảo vệ di sản thuần túy. Bảo tồn động sẽ kết hợp nhiều nhóm giải pháp và cách tiếp cận, vừa tiến hành bảo tồn, trùng tu, vừa cải tạo và thậm chí là phát triển không gian mới trong và ngoài phạm vi bảo vệ, đáp ứng cho nhiều đối tượng khác nhau… Bảo tồn song hành với phát triển giúp giữ gìn giá trị tốt đẹp của di sản, đồng thời giúp di sản sống động và hài hòa với cuộc sống đương đại.

KTS, Nhiếp ảnh gia Võ Phi Long: “Phát triển bền vững – tinh thần cốt lõi: “Vì con người” – Diện mạo kiến trúc TP HCM sẽ ngày càng tạo được dấu ấn mạnh mẽ…”

Đã 50 năm kể từ khi tôi vào trường Kiến trúc TP HCM năm 1975, thời gian đủ dài để nhìn lại chặng đường phát triển của đô thị Sài Gòn TP HCM qua lăng kính của một người làm nghề kiến trúc kiêm nhiếp ảnh gia. Trải qua nhiều giai đoạn phát triển từ thời kỳ hậu chiến, cải tạo đô thị, đến công cuộc đổi mới, hội nhập và hiện đại hóa, kiến trúc và quy hoạch đô thị của TP HCM cũng mang nhiều dấu ấn rõ nét. TP HCM sau 1975 với những công trình như khu tập thể, nhà máy, trường học, bệnh viện… mang tính thiết yếu, tiết kiệm, hữu dụng và phù hợp với hoàn cảnh đất nước còn vô vàn khó khăn. KTS thời điểm ấy vẫn cố gắng “làm kiến trúc” trong điều kiện giới hạn – nhiều công trình tuy đơn giản nhưng vẫn có tỷ lệ hài hòa, công năng rõ ràng, thậm chí mang cá tính riêng và có sự tiếp nối phong cách kiến trúc hiện đại miền Nam đã khoảng thập niên 60- 70, có thể nhận diện qua bê tông đá rửa, lam che nắng, hình khối khỏe khoắn, đơn giản…

Từ thập niên 1990 trở đi, cùng với đất nước mở cửa, TP HCM cũng bước vào giai đoạn bùng nổ xây dựng. Nhiều tòa cao ốc mọc lên, các khu đô thị mới hình thành – từ Phú Mỹ Hưng ở phía Nam, đến Thủ Thiêm bên kia sông Sài Gòn. Đây là thời điểm mà kiến trúc hiện đại, quốc tế bắt đầu có mặt, cạnh tranh ngày một rõ rệt và cũng đặt ra câu hỏi cho giới chuyên môn: “Bản sắc riêng của kiến trúc Sài Gòn – TP HCM nằm ở đâu giữa vô số hình khối, chất liệu, ngôn ngữ quốc tế hiện đại ấy?”.

Để trả lời câu hỏi này, tôi nghĩ có thể “ngó lui để nhìn tới” thông qua một số chỉ dấu theo dòng thời gian:

• Dấu ấn tiếp nối kiến trúc thời chiến tranh với Pháp và Mỹ: Từ Nhà thờ Đức Bà, chợ Bến Thành, Bưu điện Thành phố thời Pháp cho đến Dinh Độc Lập, Thư viện Khoa học Tổng hợp…vẫn là những công trình có thể xem là biểu tượng, không chỉ về mặt hình thức mà còn in dấu ký ức và cảm xúc rõ nét về một thành phố có văn hóa Đông Tây giao thoa đa dạng, đặc sắc;
• Dấu ấn nhà ở biệt thự, nhà phố riêng lẻ cũng như khách sạn, cao ốc dịch vụ: Rất phong phú đa dạng, thể hiện sự tương thích, hữu dụng với nếp sống, khí hậu và văn hóa bản địa;
• Độ mở của phát triển đô thị: Sài Gòn- TP HCM là nơi người tứ xứ đổ về, chuộng tự do, ưa phóng khoáng, nên không câu nệ khuôn mẫu trong cách tổ chức không gian. Những con hẻm nhỏ sống động, những quán cà phê vỉa hè, những công viên xinh xắn làm nên nhịp sống vui tươi, sôi động. Dù thành phố vẫn nhiều ngổn ngang cũ mới, vẫn đang từng ngày hoàn thiện dần, nhưng chính “độ mở của tiến trình kiến tạo” đã trở thành một “bản sắc phi hình thức” đầy thú vị.

TP HCM đang bước vào một giai đoạn mới với những dự án lớn như metro, đô thị sáng tạo phía Đông, các cực phát triển mới về phía Nam, phía Bắc. Tuy nhiên, bài toán đặt ra cho KTS và nhà quy hoạch là: Làm sao để phát triển hiện đại mà không đánh mất cái hồn của thành phố?

Tôi tin rằng nếu giữ được cái “chất Sài Gòn” – cởi mở, năng động, bao dung – thì dù hình thức kiến trúc hay quy hoạch có thay đổi, tinh thần đô thị vẫn còn mãi. Một số công trình mới sau này tôi thấy đáng chú ý là:

• Cao ốc Bitexco và Tòa nhà Landmark 81: Một biểu tượng cho tầm vóc và khát vọng vươn cao của TP HCM hiện đại. Nó cho thấy sự hội nhập của Việt Nam vào dòng chảy kiến trúc quốc tế, đồng thời phản ánh sự chuyển mình mạnh mẽ của đô thị;
• Trung tâm hội nghị GEM Center, các không gian cà phê sáng tạo, các tổ hợp văn hóa – nghệ thuật tại Thảo Điền, và tổng thể khu đô thị mới Phú Mỹ Hưng, quận 7, đây là những nơi phản ánh tư duy kiến trúc linh hoạt, hiện đại, gần gũi với thiên nhiên và con người thành phố.

Nhìn về diện mạo kiến trúc TP HCM hôm nay và tương lai, tôi mong rằng:

• TP HCM sẽ giữ được bản sắc kiến trúc riêng – không chạy theo phong trào hay sao chép đơn thuần, mà biết chọn lọc, kế thừa và phát triển hài hòa giữa truyền thống và hiện đại;
• Không gian công cộng sẽ được đầu tư nhiều hơn, không chỉ về mặt thẩm mỹ mà còn về tính kết nối và tương tác xã hội – để kiến trúc không chỉ là cái vỏ, mà là nền tảng của đời sống đô thị lành mạnh;
• Và quan trọng hơn cả, thành phố sẽ ưu tiên kiến trúc bền vững, gắn với môi trường sống, khí hậu địa phương và mang tinh thần “vì con người” rõ nét hơn.
  TP HCM là một đô thị rất năng động – và tôi tin rằng nếu biết giữ gìn, chọn lọc và sáng tạo đúng hướng, diện mạo kiến trúc của thành phố sẽ ngày càng tạo được dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ kiến trúc khu vực và thế giới.

KTS Trần Khánh Trung, Đồng sáng lập TTT Architects, Phó Chủ tịch Hội KTS TP HCM, Chủ nhiệm câu lạc bộ Kiến trúc Xanh TP HCM: “Phát triển Kiến trúc xanh là một lối đi phù hợp với TP HCM”

Nửa thế kỷ qua TP HCM đã có nhiều thay đổi về mặt kiến trúc. Về mặt quy hoạch, có lẽ sự hình thành một đô thị mới hoàn toàn tại bán đảo Thủ Thiêm nơi còn rất hoang sơ 50 năm trước là điểm sáng rõ nhất. Nhưng dấu ấn nổi bật theo tôi có lẽ là sự xuất hiện số lượng lớn công trình cao tầng, từ chỉ có một vài tòa nhà cao 20 tầng trước đó, thì nay TP đã có trên 1500 tòa nhà với nhiều hình thức phong phú. Số lượng nhà cao tầng này bám theo trục đường các quận nội thành đã làm thay đổi rất nhiều bộ mặt đô thị so với 50 năm trước. Trong số các nhà cao tầng này thì tòa nhà văn phòng cho thuê là một loại hình kiến trúc mới chỉ phát triển mạnh tại TP HCM từ đầu thập niên 1990, khi Việt Nam bắt đầu mở cửa. Bên cạnh đó, chung cư cao tầng cao cấp xuất hiện sau năm 2000 là một dạng mô hình cư trú cũng chưa hề có cách đây 50 năm.

Một điểm sáng khác đó chính là xu hướng kiến trúc xanh xuất hiện tại Việt Nam từ đầu thập niên 2010 và bắt đầu phát triển mạnh hiện nay, trong đó TP HCM là một đô thị tiên phong trong lĩnh vực này. Từ trước năm 1975, kiến trúc Saigon đã có chút hơi hướng kiến trúc xanh, với các giải pháp kiến trúc lam chắn nắng thích ứng với khí hậu nhiệt đới, mang nét đặc trưng riêng. Sau năm 1975, kiến trúc thành phố bắt đầu pha trộn với kiến trúc Liên Xô và khối Đông Âu, rồi sau đó khi Việt Nam mở cửa, kiến trúc TP lại chịu ảnh hưởng từ các công trình nước ngoài xuất hiện nhiều tại trung tâm TP theo kiểu kiến trúc Châu Âu với mặt đứng toàn kính. Tuy nhiên, khi xu hướng kiến trúc xanh- bền vững- hiện đại bản địa xuất hiện với một số công trình “dám nghĩ dám làm” đã tạo nên những đột phá từ quan niệm đầu tư đến quan điểm sáng tạo, thực thi. Các công trình kiến trúc mới từ thập niên 2000 đã có thể thấy sự “quay về”, cải biên, nâng tầm các giải pháp kiến trúc phù hợp với khí hậu địa phương và đây cũng là điểm cơ bản làm nên bản sắc riêng của kiến trúc TP HCM, miền đất bốn phương hội tụ, dung nạp và đón nhận có chọn lọc mọi phong cách, trường phái kiến trúc, miễn là hiệu quả, phù hợp và tương thích tốt với chủ thể sử dụng.

Trong bối cảnh phát triển đô thị hiện nay đòi hỏi yếu tố bền vững song hành với giữ gìn và phát triển bản sắc văn hóa địa phương, mong ước của tôi là TP HCM vẫn duy trì được tính tiên phong của mình trong nhiều lĩnh vực, trong đó có phát triển công trình xanh. Mong sao thành phố sẽ sớm trở thành một đô thị xanh đúng theo cả nghĩa đen- thêm nhiều không gian cây xanh, cũng như nghĩa bóng- phát triển một cách bền vững, thân thiện môi trường, hài hòa lợi ích. Phát triển kiến trúc xanh cũng là lối đi phù hợp để các KTS TP HCM phát huy tối ưu các đặc điểm địa phương trong kiến trúc, từ đó thúc đẩy phát triển nền kiến trúc vừa bền vững vừa bản sắc cho TP.

Để tiếp thêm cho vấn đề phát huy bản sắc, tôi cũng mong mỏi thiết kế nội thất có một vị trí rõ rệt hơn trong ngành xây dựng, được công nhận là một bước không thể thiếu trong quy trình thiết kế tại TP nói riêng và Việt Nam nói chung. Bởi vai trò của nội thất là rất quan trọng, gắn liền với con người, đem lại sức khỏe và tiện nghi trực tiếp cho người sử dụng, một yêu cầu cơ bản của thiết kế bền vững. Bên cạnh đó, chính Nội thất cũng chuyển tải những đặc điểm truyền thống địa phương một cách rõ rệt nhất, gần gũi nhất, góp phần phát huy bản sắc văn hóa cho TP. Nói cách khác nội thất là một bổ trợ không thể thiếu cho sự phát triển bền vững và ghi đậm dấu ấn bản sắc của công trình kiến trúc cũng như không gian đô thị TP HCM.

KTS Vũ Đức Chiến, sáng lập & quản trị Urban sketchers Vietnam: “Ký họa đô thị TP HCM: Sống có trách nhiệm hơn với TP của mình”

Hòa cùng dòng chảy lịch sử và văn hiến của đất nước Việt Nam, SG – TP HCM là đô thị có chiều sâu văn hóa, di sản về kiến trúc và đô thị song hành cùng quá trình phát triển mạnh mẽ. Trải qua những bước ngoặt lịch sử để hình thành nên một đô thị, vùng đô thị TP HCM như chúng ta thấy ngày nay là dấu ấn đổi thay của biết bao những công trình, những dãy phố, những nơi chốn mang những giá trị nhất định về văn hóa, xã hội… Với những ai yêu SG – TP HCM, yêu mảnh đất phương Nam hào sảng đầy nắng gió này, có lẽ từng góc phố hàng cây, từng sinh hoạt đời thường đều in đậm những thi vị của đời sống đô thị, và với người làm kiến trúc yêu nghệ thuật thì chắc chắn mỗi ngôi nhà, mỗi chi tiết kiến trúc đều có linh hồn. Chúng tôi quan niệm vậy, và chúng tôi cũng tin rằng mỗi một thế hệ dù lớn lên nơi đây, hay là người từ nơi khác đến lập nghiệp tại TP HCM cũng đều có thể nêu lý do vì sao mình gắn bó với vùng đất “chưa xa đã nhớ, nơi bốn phương hội tụ” đầy nghĩa tình này.
Tuy nhiên, tiến trình đô thị hóa mạnh mẽ từ thành thị đến nông thôn và phát triển kinh tế gần nửa thế kỷ qua đã kéo theo hệ quả không ít các công trình di tích, các tòa nhà, khu phố mang tính đặc trưng của TP HCM nói riêng và toàn miền nam nói chung bị xuống cấp, phải phá bỏ hoặc bị thay thế bằng công trình khác. Đối với chúng tôi đó là sự mất mát rất lớn của di sản đô thị, thậm chí như một góc “mất mát” sâu xa trong tâm hồn mình.

Nhóm Urban sketchers Vietnam và những đợt ký họa công trình di sản và triển lãm tác phẩm tại TP HCM

Với những trăn trở trên, chúng tôi đã thành lập nhóm Urban Sketchers Việt Nam từ năm 2013 đến nay, với thành viên là KTS, họa sỹ, nghệ sỹ yêu di sản, đam mê vẽ ký họa. Hoạt động chính của nhóm là ký họa đô thị, lưu lại những cảm xúc và góc nhìn của mình, thông qua những tác phẩm ký họa để những công trình đặc trưng đó, những di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh tiêu biểu không bị lãng quên, trở thành những ký ức đẹp, hình ảnh đẹp và tồn tại qua nhiều thế hệ ở những nơi chúng tôi đã đi qua.

Tại Việt Nam, nhóm cũng đã tổ chức thành công nhiều hoạt động ký họa đô thị. Gần đây nhóm đã tổ chức thành công sự kiện “Hội An International Sketch Tour 2016” diễn ra tại Hội An, Quảng Nam, cùng với thông điệp “Bảo tồn các giá trị di sản của đô thị”. Sự kiện này đã thu hút nhiều đoàn Urban Sketchers từ nước ngoài tham dự như Thailand, Malaysia, Philippines, Singapore, Hồng Kông,… và nhiều KTS, họa sĩ, tình nguyện viên là các sinh viên tại Việt Nam. Urban Sketchers Việt Nam đã trở thành thành viên chính thức trong ngôi nhà chung Urban Sketchers thế giới từ tháng 6-2016.

Chúng tôi nhận thấy có nhiều cách để giới trẻ nói riêng và cộng đồng quan tâm và cảm nhận sâu sắc đến lịch sử các công trình kiến trúc – đô thị, từ đó nâng cao nhận thức và tương tác trong tiến trình nhận diện, xác lập giá trị và bảo tồn di sản tại Việt Nam và TP HCM. Thông qua hoạt động và các tác phẩm ký họa, chúng tôi cũng góp phần tạo nên cầu nối hiểu biết, trao đổi văn hóa giúp bạn bè năm châu hiểu hơn về lịch sử kiến trúc Việt Nam phong phú, đa dạng và có giá trị như thế nào. Chúng tôi, cộng đồng Urban Sketchers Việt Nam, hy vọng sẽ nhân rộng mô hình ký họa đô thị ra nhiều người hơn, nhiều nơi hơn ở Việt Nam. Qua đó, chúng ta sẽ dần nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị của đô thị, có ý thức tôn trọng, sống có trách nhiệm hơn nhằm bảo tồn các giá trị di sản của đô thị.

Hà Anh Tuấn – TCKT.VN
© Tạp chí Kiến trúc