Phó thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu nghiên cứu áp dụng nhanh hơn, sớm hơn quy chuẩn về khí thải ôtô, xe máy tại Hà Nội và TP HCM để hạn chế phương tiện gây ô nhiễm.
Chiều 3/3, tại cuộc họp về lộ trình áp dụng các quy chuẩn Việt Nam về khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ đang lưu hành, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà nói việc áp dụng quy chuẩn khí thải trước hết tại một số khu vực, tuyến đường, phố trọng điểm ở Hà Nội và TP HCM, nơi có mức ô nhiễm không khí cao.
Bộ Xây dựng, Công an được giao phối hợp với Hà Nội, TP HCM rà soát, cập nhật quy hoạch hạ tầng giao thông (tuyến đường, bến, điểm đỗ) để khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông xanh; có chính sách hỗ trợ chuyển đổi từ xe cá nhân sang sử dụng phương tiện giao thông công cộng; thiết kế làn đường dành riêng cho xe đạp, người đi bộ, xe máy; tăng cường truyền thông về tác hại của phương tiện giao thông gây ô nhiễm không khí…
Ông Hà nhấn mạnh quá trình xây dựng quy chuẩn, lộ trình áp dụng phải làm rõ các cơ sở chính trị, pháp lý, thực tiễn, đánh giá tác động đa chiều; đưa ra các giải pháp đồng bộ về kinh tế xã hội, khoa học và kiên quyết thực hiện nhằm giảm ô nhiễm không khí do khí thải từ phương tiện giao thông.
Phương tiện giao thông trên đường phố tại Hà Nội, tháng 1/2025. Ảnh: Ngọc Thành
Bộ Nông nghiệp và Môi trường được giao xây dựng, ban hành các quy chuẩn khí thải, lộ trình áp dụng đối với ôtô, xe máy đang lưu hành, trên tinh thần “quy chuẩn, lộ trình của ôtô có trước thì ban hành trước, xe máy có sau thì ban hành sau”. Bộ cần làm rõ tỷ lệ khí thải của phương tiện giao thông đang hoạt động trong tổng nguồn gây ô nhiễm không khí.
Với Quy chuẩn Việt Nam về khí thải đối với xe máy đang lưu hành, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho rằng đây là quy định có liên quan đến số lượng, chủng loại xe máy rất lớn, tác động trực tiếp đến đa số người dân nên cần có thêm thời gian đánh giá tác động, cũng như xây dựng lộ trình áp dụng, cơ sở vật chất để kiểm định khí thải.
Hiện có trên 70 triệu xe môtô, xe máy đăng ký lưu hành tại Việt Nam, trong đó hơn 45 triệu đang được người dân sử dụng hàng ngày. Theo Bộ Giao thông Vận tải, xe máy là nguồn phát thải ô nhiễm lớn nhất, nhưng chưa được kiểm soát vì Luật Giao thông đường bộ năm 2008 chưa quy định.
Từ năm 2010, Chính phủ đã giao Bộ Giao thông Vận tải xây dựng lộ trình cụ thể về kiểm soát khí thải xe máy. Hai thành phố Hà Nội, TP HCM được giao hoàn thiện mạng lưới cơ sở kiểm định, mục tiêu đến năm 2015 có 80-90% lượng xe máy được kiểm định tiêu chuẩn khí thải. Dù vậy đến nay việc kiểm soát khí thải xe máy vẫn chưa được triển khai, trong khi số lượng xe máy tại các thành phố lớn tăng nhanh.
Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 quy định việc kiểm định khí thải đối với xe môtô, xe gắn máy. Các bộ Xây dựng, Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng lộ trình cụ thể, bao gồm thời gian bắt đầu thực hiện, đối tượng áp dụng và mức phí kiểm định.
Theo Thông tư 47/2024 của Bộ Giao thông Vận tải, xe môtô, xe gắn máy có tuổi đời dưới 5 năm được miễn kiểm định khí thải. Xe từ 5 đến 12 năm tuổi phải kiểm định hai năm một lần, xe trên 12 năm tuổi phải kiểm định hàng năm. Trường hợp xe môtô, xe gắn máy trong cơ sở dữ liệu không có thông tin về ngày xuất xưởng thì tính từ ngày 31/12 của năm sản xuất xe. Giấy chứng nhận kiểm định khí thải sẽ được Cục Đăng kiểm Việt Nam cấp.
Vũ Tuân