Hồi kết đắng của một biểu tượng lẫy lừng

China Evergrande Group từng là biểu tượng của sự thành công trong ngành bất động sản Trung Quốc với vị thế là nhà phát triển lớn nhất nước này. Năm 2009, Evergrande ghi dấu ấn với đợt phát hành cổ phiếu lần đầu (IPO) lớn nhất của một doanh nghiệp bất động sản tư nhân Trung Quốc trên sàn giao dịch chứng khoán Hồng Kông, đạt giá trị vốn hóa ấn tượng 9 tỷ USD. Đến năm 2017, giá trị vốn hóa tăng vọt hơn 5 lần, lên 51 tỷ USD, với giá cổ phiếu đạt đỉnh 31,39 HKD/cổ phiếu.

Tuy nhiên, đi cùng những thành tựu ấn tượng là gánh nặng nợ khổng lồ. Evergrande trở thành công ty bất động sản nặng nợ nhất thế giới, với hơn 300 tỷ USD nghĩa vụ nợ. Hành trình từ đỉnh cao đến vực sâu của Evergrande là câu chuyện cảnh báo về rủi ro của việc mở rộng quá mức dựa vào nợ tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Giá cổ phiếu Evergrande bắt đầu lao dốc không phanh, chỉ còn 0,163 HKD/cổ phiếu trong lần giao dịch cuối cùng cách đây 19 tháng. Vốn hóa thị trường tụt xuống mức 282 triệu USD.

Sau khi vỡ nợ và thất bại trong việc hoàn tất kế hoạch tái cơ cấu, Evergrande bị tòa án Hồng Kông ra lệnh thanh lý vào ngày 29/1/2024. Do không thể khôi phục giao dịch trong vòng 18 tháng theo quy định, công ty chính thức bị hủy niêm yết khỏi Sở Giao dịch Chứng khoán Hồng Kông vào ngày 25/8/2025. Đây là một trong những vụ hủy niêm yết lớn nhất xét về giá trị thị trường và khối lượng giao dịch trong những năm gần đây.

Sự sụp đổ của Evergrande là một phần của cuộc khủng hoảng bất động sản chưa từng có tại Trung Quốc từ năm 2021. Ngành này từng chiếm khoảng 1/4 GDP của Trung Quốc, nhưng hiện đang đối mặt với tình trạng thiếu thanh khoản và nhu cầu thị trường suy giảm.

Evergrande không phải là trường hợp duy nhất. Đầu tháng 8/2025, China South City, một nhà phát triển bất động sản có hậu thuẫn từ nhà nước, cũng nhận lệnh thanh lý từ Tòa án Tối cao Hồng Kông, tiếp nối hàng loạt công ty tư nhân khác.

Nhà kinh tế trưởng Gary Ng của ngân hàng đầu tư Natixis nhận định: “Evergrande là một trong những ví dụ biểu tượng cho sự sụp đổ của ngành bất động sản Trung Quốc. Việc hủy niêm yết không chỉ mang tính biểu tượng mà còn đánh dấu sự kết thúc của kỷ nguyên hoàng kim của lĩnh vực này”.

Trong bối cảnh khủng hoảng, chính quyền Trung Quốc đã nỗ lực vực dậy ngành bất động sản. Tuy nhiên, người mua nhà vẫn đang chờ đợi bàn giao các dự án dang dở, trong khi chủ nợ hy vọng thu hồi vốn.

Giám đốc đầu tư Oscar Choi của Oscar and Partners Capital tại Hồng Kông cho biết: “Rất khó để kích thích nhu cầu tiêu dùng và tâm lý thị trường khi người dân không có tiền trong túi”.

Evergrande hiện từ chối bình luận về tình hình của mình. Trong khi đó, nhiều nhà phát triển bất động sản khác đang tìm cách tránh thanh lý bằng cách kêu gọi sự hỗ trợ từ các chủ nợ để tái cơ cấu nợ.

Sự sụp đổ của Evergrande cũng phản ánh số phận của nhà sáng lập Hui Ka Yan. Từ một kỹ thuật viên luyện thép ở tỉnh Hà Nam, ông vươn lên trở thành một trong những người giàu nhất Trung Quốc.

Tuy nhiên, tháng 3/2024, ông bị cấm vĩnh viễn tham gia thị trường chứng khoán và bị phạt 47 triệu NDT do các cáo buộc gian lận chứng khoán, thổi phồng số liệu và không công bố thông tin kịp thời. Kể từ khi bị bắt vào năm 2023, ông Hui không còn xuất hiện trước công chúng.

Các nhà thanh lý hiện đang theo đuổi các vụ kiện để phong tỏa tài sản ở nước ngoài của ông Hui và vợ cũ, đồng thời tìm cách thu hồi 6 tỷ USD tiền cổ tức và thù lao đã chi trả cho ông cùng các cựu lãnh đạo.

Tuy nhiên, quá trình thanh lý có thể kéo dài cả thập kỷ, với tỷ lệ thu hồi nợ cho các chủ nợ được dự báo rất thấp. Tính đến nay, các nhà thanh lý chỉ thu về khoảng 255 triệu USD từ việc bán tài sản ở nước ngoài, bao gồm trái phiếu, thẻ thành viên câu lạc bộ, tác phẩm nghệ thuật và xe hơi. Con số này còn khiêm tốn so với tổng giá trị 45 tỷ USD mà các chủ nợ yêu cầu.

Trong khi đó, sự sụp đổ của Evergrande đã làm tiêu tan hy vọng của nhiều người mua nhà và nhà đầu tư. Một người dùng trên mạng xã hội Douyin chia sẻ: “Tôi đã chọn Evergrande vì nghĩ rằng một công ty lớn như vậy sẽ không thể sụp đổ. Tôi đã sai”.

Vụ hủy niêm yết của Evergrande khép lại một chương trong lịch sử ngành bất động sản Trung Quốc, nhưng cuộc khủng hoảng vẫn chưa có dấu hiệu kết thúc. Ngành này tiếp tục đối mặt với những thách thức lớn, trong khi người mua nhà và chủ nợ vẫn đang chờ đợi một lối thoát.

Tham khảo Reuters

Theo Anh Dũng