Tòa án Tối cao Mỹ lần đầu tiên tuyên bố các tổng thống có quyền miễn bị truy tố các “hành vi chính thức” khi đương chức. Quyết định đã “giáng đòn chí mạng vào vụ án can thiệp bầu cử” (theo Rollingstone), vụ nặng ký nhất trong bốn vụ truy tố cựu tổng thống Trump. Phán quyết khiến vụ án không được
xét xử
trước bầu cử tháng 11.
Phán quyết của 6/9 thẩm phán “bắt nguồn từ nỗ lực không ngừng của Trump” (Rollingstone). Từ lâu, ông khăng khăng rằng, với tư cách tổng thống, ông phải được cấp quyền miễn trừ “toàn bộ và toàn diện” mọi hành vi đã cam kết khi còn đương nhiệm. Bất cứ điều gì ít hơn, “quyền lực và quyết đoán của tổng thống Mỹ sẽ bị tước bỏ và biến mất mãi mãi”, ông tuyên bố trong bài đăng trên nền tảng Truth Social của mình đầu năm nay.
Phán quyết hôm thứ Hai “mở rộng đáng kể quyền lực của tổng thống”, theo New York Times (NYT). Nó “thực sự tạo một vùng luật pháp vô hiệu xung quanh tổng thống, làm đảo lộn hiện trạng tồn tại kể từ khi (Hoa Kỳ) thành lập”, Sonia Sotomayor, một trong ba thẩm phán phản đối, viết. “Tổng thống giờ đây là vua đứng trên luật pháp”.
“Liệu quyết định của tòa có thực sự tạo chế độ tổng thống đế quốc?”, The Week của Anh hỏi. Một tổng thống giờ đây có thể “vi phạm luật hình sự” miễn rằng ông “hành động trong phạm vi thẩm quyền hiến pháp được xác định rộng rãi của mình”. Cựu Bộ trưởng Tư pháp Mỹ, Eric Holder, gọi phán quyết là “vô lý và nguy hiểm”, là “một quái dị được thiết lập bởi tòa án”.
Dù được xem như chiến thắng vô đối cho cựu tổng thống, quyết định của Tòa Tối cao vẫn “mơ hồ đáng kể” trong diễn giải. Đấy là mơ hồ “về phạm vi quyền miễn trừ của Trump với hành vi liên quan đến chức vụ của ông”, theo Politico. Chẳng hạn, một số hành vi “có thể được miễn trừ” nhưng tòa “không giải quyết dứt điểm câu hỏi đó”.
Dù thế, phán quyết vẫn nhằm bảo vệ một và chỉ một nhân vật (Atlantic). Nhân vật ấy được The Hill, tờ báo trung dung, tả “thường là ứng viên hỗn xược và hung dữ” (brash and boisterous). Đón tin phán quyết, ông phấn khởi “Tự hào là người Mỹ”. Nếu các vụ truy tố ông bị trì hoãn quá tháng 11, và nếu tái đắc cử, ông có thể đơn giản “ra lệnh Bộ Tư pháp hủy các cáo buộc” (NYT).