Giữa nhịp sống hối hả nơi đô thị lớn, những tòa nhà văn phòng từ lâu đã trở thành “ngôi nhà thứ hai” của nhiều người, nơi họ dành phần lớn thời gian mỗi ngày để làm việc và sáng tạo. Thế nhưng, không phải không gian nào cũng đem lại cảm giác dễ chịu. Ở nhiều công trình, chất lượng không khí chưa được đảm bảo: Nồng độ CO2 vượt ngưỡng, đôi khi thoảng lẫn mùi từ môi trường xung quanh, hay tiện nghi nhiệt chưa tối ưu… Dần dần, những yếu tố này khiến nhân viên dễ rơi vào trạng thái mệt mỏi, đau đầu, hoặc nhạy cảm hơn với các kích ứng ở mắt, mũi, cổ họng. Các chuyên gia quốc tế gọi đây là “Hội chứng Tòa nhà bệnh” (Sick Building Syndrome – SBS), một hiện tượng âm thầm ảnh hưởng đến sức khỏe và năng suất, gây thiệt hại không nhỏ cho doanh nghiệp.
Thực tế đó cho thấy: Kiến trúc xanh và bền vững không còn là lựa chọn xa xỉ, mà đã trở thành nhu cầu thiết yếu. Những tòa nhà xanh không chỉ tiết kiệm năng lượng hay giảm phát thải, mà còn trực tiếp cải thiện sức khỏe và tinh thần cho người sử dụng.
Tại Hà Nội, Trụ sở Openasia là minh chứng sống động cho giá trị của cải tạo công trình theo hướng xanh và bền vững. Ẩn mình trong con phố nhỏ giữa lòng Hoàn Kiếm, tòa nhà gợi nhớ đến một viên ngọc sáng kín đáo: Mặt tiền với những mảng kim loại đục lỗ lấp lánh, phản chiếu từng nhịp sáng trong ngày, vừa hiện đại lại vừa thanh lịch. Bên trong văn phòng, không gian mở với những góc trang trí, thiết kế cá tính, mang đậm dấu ấn “cuộc sống phong cách” mà Openasia Group đã theo đuổi suốt gần ba thập niên.
Văn phòng Openasia không chỉ ghi dấu với thiết kế ấn tượng, mà còn là nơi Ban giám đốc gửi gắm tinh thần phát triển xanh, bền vững mà Tập đoàn luôn hướng tới, cũng như ý chí thiết lập một không gian làm việc sáng tạo, đảm bảo sức khoẻ thể chất và tinh thần cho cán bộ nhân viên. Tuy vậy, với vị trí đặc thù nằm ngay cạnh chợ Hôm Đức Viên, Openasia đã phải đối đầu với một bài toán khó: Làm sao xử lý và cung cấp khí tươi cho khu văn phòng mà không lẫn mùi thực phẩm từ chợ dân sinh? Thêm vào đó, có những thời điểm cuối ngày, một số không gian làm việc ghi nhận nồng độ CO2 cao. Điều này khiến một số nhân viên đôi khi cảm thấy không thật sự thoải mái, khó duy trì sự tập trung, đặc biệt vào nửa cuối buổi chiều hoặc mệt mỏi nhẹ. Với tinh thần luôn lưu tâm, để ý tới đời sống tinh thần và sức khoẻ của cán bộ nhân viên, Ban giám đốc Openasia đã rất trăn trở và quyết định thực hiện cải tạo lớn cho toà nhà văn phòng vào năm 2024.
Song song với việc cải tạo, mở rộng trụ sở, Openasia đồng thời nỗ lực lấy Chứng chỉ LEED Major Renovation (Leadership in Energy and Environmental Design – Hạng mục cải tạo lớn) của Hội đồng Công trình xanh Hoa Kỳ. Đây là chứng chỉ quốc tế và danh giá bậc nhất, thể hiện rõ cam kết của Openasia đối với các hoạt động bảo vệ môi trường, phát triển bền vững và cải thiện môi trường làm việc cho cán bộ nhân viên với tư vấn từ Edeec.
Việc nâng cấp tiện nghi tòa nhà đã được triển khai theo một chiến lược bài bản. Trọng tâm của quá trình cải tạo là tiết kiệm năng lượng và nâng cao chất lượng không khí. Hệ thống điều hòa – thông gió hiệu suất cao sẽ hoạt động như “lá phổi trung tâm”, kết hợp lớp kính Low-e và mặt dựng kim loại đục lỗ, có tính thẩm mỹ cao, giúp che nắng, giảm nhiệt. Trên mái, điện mặt trời sản xuất hơn 31.000 kWh mỗi năm, góp thêm phần tự chủ năng lượng cho tòa nhà.
Song song với tiết kiệm năng lượng, dự án đặc biệt chú trọng đến chất lượng môi trường trong nhà. Hệ thống thông gió cấp khí tươi và lọc khí đa cấp đã kiểm soát nồng độ CO2 xuống mức 1.200 ppm. Không khí sạch hơn, văn phòng được cung cấp đủ khí tươi nhưng loại bỏ hoàn toàn ô nhiễm mùi từ khu chợ. Nhiệt độ trong tòa nhà được ổn định và ánh sáng tự nhiên tràn ngập nhờ cửa kính lớn và hệ thống che nắng. Các nhân viên của Openasia giờ đây làm việc trong một không gian trong lành, thoải mái và giàu năng lượng tích cực.
Điểm đáng chú ý nhất trong lần cải tạo này của Openasia chính là hiệu ứng cộng hưởng giải pháp: Lớp vỏ tốt giúp giảm tải làm mát, cho phép hệ thống HVAC nhỏ gọn và hiệu quả hơn; hệ thống HVAC sau tối ưu tiêu thụ ít điện, khiến quy mô pin mặt trời cần lắp đặt cũng hợp lý hơn. Chuỗi giải pháp này vừa giúp Openasia tiết kiệm chi phí đầu tư ban đầu, vừa giảm chi phí vận hành dài hạn.
Toàn bộ giải pháp được Edeec triển khai đều chủ động gắn chặt với các hạng mục tín chỉ trong bộ tiêu chí LEED: Từ hiệu suất năng lượng, năng lượng tái tạo, chất lượng không khí trong nhà, tới tiện nghi ánh sáng và đổi mới trong thiết kế. Nhờ vậy, trụ sở Openasia không chỉ đáp ứng tiêu chuẩn LEED GOLD, mà còn trở thành minh chứng sống động cho việc tiêu chuẩn xanh cấp độ cao có thể được áp dụng thành công tại Việt Nam với chi phí rất hợp lý.
Trong bối cảnh thị trường công trình xanh Việt Nam đang trưởng thành, chứng chỉ xanh dần trở thành điều kiện tiên quyết cần đạt được cho các công trình. Ở bối cảnh đó, LEED – Với uy tín quốc tế và sự công nhận rộng rãi, đóng vai trò như ngôn ngữ chung về hiệu suất bền vững, được các tập đoàn đa quốc gia, nhà đầu tư và nguồn nhân lực chất lượng cao lựa chọn. Bằng cách nhắm đến hạng mức Gold, Openasia đồng thời gửi đi một tuyên bố rõ ràng: Lựa chọn vận hành theo tiêu chuẩn toàn cầu cao nhất, ở cả trách nhiệm xã hội lẫn chất lượng môi trường sống.
Những bước tiến mạnh mẽ trong cải tạo đã mang lại cho Openasia cả lợi ích hữu hình và vô hình
Về hiệu quả năng lượng và cam kết giảm phát thải, công trình giảm hơn 50% điện năng tiêu thụ so với mốc cơ sở tính toán theo quy định của LEED, hạng mục này đã được phê chuẩn bởi cơ quan thẩm định LEED, khẳng định yếu tố phát thải CO2 lớn nhất trong các toà nhà đã được thực hiện xuất sắc (chiếm 65-85% toàn vòng đời công trình). Đặc điểm này cũng đồng thời giúp giảm chi phí vận hành, đạt được cùng lúc 2 mục tiêu, bảo vệ môi trường nhưng vẫn đạt hiệu quả chi phí cao. Đây là điểm đặc biệt nhất của dự án này, so sánh với các toà nhà LEED Gold cùng loại, theo thông tin công khai trên hệ thống LEED, hiệu quả năng lượng thường đạt mức trung bình khoảng 21-26%.
Về nhân lực, giá trị còn vượt xa những con số đo lường. Không gian làm việc giờ đây được cải thiện mạnh mẽ về chất lượng không khí, ổn định ánh sáng và nhiệt độ, loại bỏ hoàn toàn các yếu tố có thể ảnh hưởng không tốt đến sức khoẻ nhân viên trong tòa nhà. Điều này đồng nghĩa với việc năng suất lao động gia tăng một cách bền vững, một Roi “vô hình” nhưng mang tính quyết định tới sự phát triển của Tập đoàn. Một môi trường làm việc xanh, hiện đại và lành mạnh cũng trở thành lợi thế cạnh tranh, thu hút và giữ chân nhân tài. Chất lượng môi trường sống trong công sở không chỉ đơn giản là tăng năng suất, mà còn là yêu cầu nhân văn, cần được xem xét ngay từ giai đoạn thiết kế.
Về thương hiệu và tài sản, việc hướng tới chứng chỉ LEED GOLD là minh chứng cho sự tuân thủ các chuẩn mực quốc tế và cũng là công cụ truyền thông mạnh mẽ của Openasia. Tòa nhà xanh không chỉ tăng giá trị thương mại mà còn củng cố vững chắc hơn vị thế của Tập đoàn đa ngành trên thị trường.
Dự án này không chỉ giúp Openasia tiết kiệm chi phí mà còn là một khoản đầu tư chiến lược, mang lại lợi ích kinh tế, sức khỏe, thương hiệu và tôn vinh giá trị con người – Trung tâm của sự phát triển bền vững. Môi trường nuôi dưỡng con người, nhưng chính con người lại tạo ra động lực và giá trị trở lại cho môi trường và cộng đồng, hình thành vòng tròn lợi ích bền vững.
Câu chuyện từ Trụ sở Openasia cho thấy, kiến trúc xanh không phải là khái niệm chỉ dành cho công trình mới, mà hoàn toàn có thể áp dụng hiệu quả trong cải tạo tòa nhà hiện hữu, có thể là cải tạo lớn, hoặc nâng cấp dần để bắt kịp các quy định tương lai ngày càng khắt khe, trong bối cảnh toàn cầu hướng tới Net Zero. Khi được xử lý bài bản, ngay cả một công trình từng chưa tối ưu về trải nghiệm tiện nghi sử dụng cũng có thể trở thành môi trường làm việc chất lượng cao, vừa tiết kiệm năng lượng, vừa nâng cao sức khỏe người dùng.
Tại Việt Nam, những bước đi như Openasia càng trở nên ý nghĩa trong bối cảnh đất nước đang theo đuổi chiến lược tăng trưởng xanh và mục tiêu Net Zero. “Thị trường” công trình xanh được dự báo tăng trưởng mạnh mẽ, với sự tham gia của nhiều bên: Từ chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp cho tới hệ thống tài chính – ngân hàng. Tuy vậy, vẫn còn đó những rào cản: Tâm lý e ngại về chi phí đầu tư, khoảng trống nhân lực chất lượng cao, hay sự thiếu đồng bộ giữa chính sách vĩ mô và các quy định thực thi cụ thể.
Để vượt qua thách thức này, cần có sự đồng hành của ba trụ cột. Doanh nghiệp có thể nhìn nhận cải tạo xanh như một chiến lược sinh lợi kép – Vừa tiết kiệm vận hành, vừa nâng cao sức khỏe và năng suất nhân viên. Nhà nước giữ vai trò định hướng, thông qua các quy chuẩn kỹ thuật, chính sách ưu đãi và khuyến khích phù hợp, giúp công trình xanh trở thành chuẩn mực thay vì ngoại lệ. Trong khi đó, hệ thống tài chính – ngân hàng có thể là bệ đỡ, mở ra các gói tín dụng xanh linh hoạt, góp phần giảm rủi ro cho những dự án bền vững.
Chỉ khi ba trụ cột này cùng hội tụ, công trình xanh mới thật sự lan tỏa rộng rãi, vượt ra ngoài những câu chuyện riêng lẻ như Openasia để trở thành chuẩn mực mới của đô thị Việt Nam: Nơi mỗi tòa nhà không chỉ tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải, mà còn mang lại sự trong lành và hạnh phúc cho những con người làm việc, sinh sống trong đó.
KTS Trần Thành Vũ
(Bài đăng trên Tạp chí Kiến trúc số 09-2025)