Xóa hết ‘chuồng cọp’ chung cư được không?
Trong các vụ cháy gây hậu quả nghiêm trọng thời gian qua, không ít nạn nhân thiệt mạng vì không tìm được đường thoát ra ngoài. Khi ngọn lửa lan nhanh, khói bít kín khu vực thang bộ, thì ban công lẽ ra là “lối sống còn” cuối cùng lại bị chính chủ nhà bịt kín bằng những thanh sắt hàn kiên cố mà được gọi một cách dân dã là “chuồng cọp“.
Cảnh sát PCCC hỗ trợ người dân tháo dỡ lồng sắt ở chung cư, đảm bảo an toàn phòng chống cháy nổ
Trung tá Phạm Quang Trung, Phó trưởng công an P.Bình Thạnh (TP.HCM)
“Bẫy lửa” giữa đô thị
Dù lực lượng chức năng đã nhiều lần khuyến cáo, xử phạt và yêu cầu tháo dỡ, nhưng thực tế tình trạng cơi nới làm “chuồng cọp”, bịt lối thoát hiểm, chiếm dụng hành lang… vẫn còn phổ biến ở nhiều khu chung cư, đặc biệt là các khu tái định cư, nhà ở xã hội và chung cư cũ.
Tại khu tái định cư Thạnh Mỹ Lợi (đường Nguyễn Thị Định, P.Cát Lái, trước thuộc TP.Thủ Đức), ban công một số căn hộ bị bịt kín bằng khung sắt. Tại một căn hộ ở tòa B2, ban công còn bị cơi nới và rào kín kiểu “chuồng cọp”. Xung quanh được tận dụng làm nơi treo quần áo, túi nhựa, để máy giặt.

Công an TP.HCM kiểm tra, vận động tháo dỡ lồng sắt chung cư
Trong khi đó, tại tòa B4, cầu thang bộ bị chiếm dụng dựng một số chuồng nuôi nhốt động vật. Cư dân tại đây bức xúc phản ánh vì bãi giữ xe của khu tái định cư này bị ban quản trị chiếm dụng cho thuê làm nơi dạy võ. Vì vậy, cư dân tại mỗi tòa phải dựng xe máy, xe điện san sát nhau bên dưới tầng trệt.
Tại chung cư Bình Trưng (P.Bình Trưng), hầu hết các ban công, cửa sổ đều bị cơi nới, bịt kín bởi lồng sắt, xung quanh treo kín quần áo, xoong nồi, trồng cây. Lối đi chung được tận dụng chứa đồ dùng sinh hoạt. Đáng lo hơn, khu vực tầng trệt, nơi là lối thoát nạn lại bị chiếm dụng làm bãi giữ xe máy, cơi nới mái che, kinh doanh hàng hóa.
Tính đến hiện tại, trên toàn địa bàn TP.Thủ Đức cũ, Đội chữa cháy và cứu hộ cứu nạn (CNCH) khu vực 2 đã vận động được 132 hộ dân hoàn thành tháo dỡ lồng sắt hoặc mở lối thoát nạn thứ 2; và cho 169 hộ ký cam kết sẽ tháo dỡ.
Tại chung cư Hùng Vương (P.Chợ Lớn, thuộc Q.5 cũ), tầng trệt – lối thoát nạn duy nhất – không khác gì “lò củi” khi xe máy xếp kín mít, lối đi chỉ đủ 1 người qua lọt. Mặt tiền của chung cư này được cải tạo để kinh doanh hàng quán, văn phòng nhà xe, bốc dỡ hàng hóa, cơi nới mái che, trong khi các ban công bên trên bị bịt kín bởi lồng sắt và biển hiệu quảng cáo, tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ.
Ông P.V.N, chủ bãi xe tại lô D của chung cư Hùng Vương, cho biết đã tổ chức bãi giữ xe tại đây hơn 10 năm. Theo ông N., chung cư Hùng Vương là chung cư cũ, không có bãi giữ xe nên toàn bộ cư dân mỗi lô sẽ gửi xe máy tại đây. Hầu hết mọi người chỉ lo lắng chuyện mất cắp xe máy, ít ai nghĩ đến an toàn cháy nổ.
Nhiều căn hộ, nhà dân quanh chung cư Hùng Vương cũng rào chắn khung sắt, không còn lối thoát nạn nếu xảy ra hỏa hoạn từ phía tầng trệt.
Tính trên địa bàn Q.5 cũ, hiện chỉ có 58 hộ dân hoàn thành tháo dỡ lồng sắt hoặc mở lối thoát nạn thứ hai và 38 hộ cam kết sẽ tháo dỡ. Song tổng số “chuồng cọp” trên địa bàn này chưa được cơ quan chức năng thống kê cụ thể.

Công an TP.HCM tích cực tuyên truyền, vận động mở lối thoát nạn
Vi phạm nghiêm trọng về PCCC và tiềm ẩn nguy cơ rủi ro cao về cháy nổ có thể kể đến cư xá Lý Thường Kiệt (P.Diên Hồng, thuộc Q.10 cũ). Theo ghi nhận, các căn hộ tầng trệt của cư xá này nằm trên mặt tiền đường Lý Thường Kiệt, tất cả đã biến thành các cửa hàng kinh doanh vải vóc, giấy. Hàng hóa xếp kín căn hộ, tràn ra cả vỉa hè, phía trên ban công thì bị cơi nới làm mái che, lắp lồng sắt, gắn biển hiệu kín mít.
Thống kê của cơ quan chức năng trước ngày 12.7 cho thấy tại khu vực Q.1 cũ, có 134 căn hộ “chuồng cọp”, song đến nay mới có 18 hộ hoàn thành tháo dỡ và 102 hộ ký cam kết hoàn thành tháo dỡ. Tại địa bàn Q.7 cũ, có 338 căn hộ “chuồng cọp”, đến nay có 85 hộ hoàn thành tháo dỡ, số còn lại đều đã ký cam kết sẽ tháo dỡ.
Hay khu vực Q.12 cũ, có 215 căn hộ “chuồng cọp”, đến nay có 76 căn hộ hoàn tất tháo dỡ và 139 hộ ký cam kết sẽ tháo dỡ.
Khi được hỏi, hầu hết cư dân cho rằng việc lắp lồng sắt là bất đắc dĩ bởi đây được xem là biện pháp hiệu quả để phòng ngừa kẻ trộm đột nhập từ ban công. Bên cạnh đó, người dân lắp “chuồng cọp” để bảo vệ an toàn cho trẻ em và thêm không gian trồng cây, treo đồ, gắn biển hiệu. Phần đông cư dân chưa nhận thức đầy đủ về nguy cơ cháy nổ.
Theo Công an TP.HCM, thời gian qua xảy ra nhiều vụ cháy nổ gây thiệt hại về người, tài sản. Đặc biệt, vụ cháy tại cư xá Độc Lập (P.Phú Thọ Hòa) làm 8 người tử vong đêm 6.7 qua là hồi chuông cảnh tỉnh cho an toàn PCCC tại các cư xá, chung cư cũ. Thực trạng người dân tự ý lắp thêm lồng sắt, mái che ngoài ban công các chung cư là cực kỳ nguy hiểm, khi xảy ra sự cố cháy nổ thì không còn lối thoát hiểm an toàn.
Trung tá Phạm Quang Trung, Phó trưởng công an P.Bình Thạnh (thuộc địa bàn Q.Bình Thạnh cũ), cho biết: “Từ vụ cháy làm 8 người tử vong ở cư xá Độc Lập, có thể thấy các ban công, lô gia bị rào chắn đã gây cản trở cho việc thoát nạn và công tác cứu hộ. Đây là thực trạng vi phạm nghiêm trọng quy định về PCCC và cần khắc phục khẩn trương”.
Cao điểm “xóa chuồng cọp”
Sau vụ cháy gây hậu quả nghiêm trọng tại cư xá Độc Lập, UBND TP.HCM đã khẩn trương ban hành văn bản về tăng cường công tác PCCC và CNCH.
Ngay sau đó, Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH (PC07) Công an TP.HCM thực hiện kế hoạch tuyên truyền, vận động người dân tháo dỡ lồng sắt, “chuồng cọp”, mở lối thoát nạn thứ 2 và trang bị kỹ năng PCCC.

Đã có hơn 7.000 căn hộ tháo dỡ hoặc cam kết tháo dỡ lồng sắt
Trong đó, PC07 chỉ đạo các đơn vị liên quan rà soát các cơ sở có nguy cơ cháy nổ cao, nhất là các loại hình chung cư cũ, nhà ở tập thể, chung cư mini, cư xá và nhà trọ, nhà ngăn phòng cho thuê, các khu vực có nhiều người nước ngoài sinh sống và làm việc. Tăng cường kiểm tra, hướng dẫn về sử dụng điện, nguồn lửa, nguồn nhiệt.
Đến ngày 12.7, toàn bộ 33 đội khu vực thuộc PC07 đồng loạt ra quân thực hiện cao điểm nói trên. Sau buổi ra quân, các đội chia thành các tổ công tác, phối hợp công an và chính quyền địa phương, theo phương châm “đi từng ngõ, gõ cửa từng căn hộ” kiểm tra, vận động cư dân tháo lồng sắt, mở lối thoát hiểm thứ 2. Đồng thời, phát tờ rơi hướng dẫn kỹ năng phòng, thoát nạn khi xảy ra hỏa hoạn và cài đặt, sử dụng ứng dụng Help 114.
Công tác vận động nói trên diễn ra liên tục các buổi tối và duy trì cao điểm vào 2 ngày cuối tuần, kéo dài đến khi đạt hiệu quả xóa sổ “chuồng cọp”.
Bên cạnh đó, công an cấp xã, phường tham mưu UBND cùng cấp duy trì hoạt động hiệu quả tổ liên gia an toàn PCCC, điểm chữa cháy công cộng, theo hướng mỗi người dân là một chiến sĩ PCCC.
Thực tế, trong vụ cháy chợ Thủ Đức (P.Thủ Đức) xảy ra ngày 23.7 vừa qua cho thấy tầm quan trọng của lực lượng chữa cháy tại chỗ. Phát hiện đám cháy bùng lên ở ki ốt trong chợ, người dân lập tức đánh kẻng báo động, cùng lực lượng tại chỗ ngăn cháy lan và dùng bình chữa cháy xử lý đám cháy. Nhờ đó đã bảo vệ được 3 ki ốt, thiệt hại tài sản chưa đến 3 triệu đồng.
Trong văn bản về tăng cường công tác PCCC và CNCH, UBND TP.HCM yêu cầu các địa phương xử lý dứt điểm tình trạng cơi nới, lắp đặt “chuồng cọp”, chiếm dụng khoảng không gian chung, lối thoát nạn, vỉa hè, đường giao thông nội bộ… nhằm đảm bảo an toàn thoát nạn và PCCC.
Các sở, ban, ngành và chính quyền cấp xã tăng cường tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật về PCCC, tổ chức huấn luyện kỹ năng thoát nạn, chữa cháy cho cán bộ, người dân, ban quản trị, chủ đầu tư… Đình chỉ ngay các căn hộ chung cư dùng để sản xuất, kinh doanh trái phép. Xử lý nghiêm việc đưa chung cư vào sử dụng khi chưa được nghiệm thu, hoàn công.
Công an TP.HCM phối hợp, hướng dẫn các địa phương xử lý vi phạm về thoát nạn, chống cháy lan, các cấu kiện sai quy định; hỗ trợ quản lý, kiểm tra và đảm bảo điều kiện an toàn cháy nổ tại chung cư. Sở Xây dựng, tham mưu triển khai đề án cải tạo chung cư cũ, kiểm tra xử lý công trình vi phạm trật tự xây dựng, PCCC; đề xuất giải pháp đối với chung cư không còn chủ thể pháp lý.